دربارهی کتاب «بوف کور»
معرفی کتاب
«بوف کور» نوشتهی صادق هدایت، از نظر جلال آلاحمد «داستان کوتاه نیست، رمان هم نیست. محاکات است». این اثر از نخستین نثرهای داستانی ادبیات ایران در سدهی چهاردهم شمسی به شمار میرود. «بوف کور» حکایت سرشار از سمبولیسم و تصاویر سوررئالیستیک خوفناک، دربارهی نقاش قلمدان بینامونشان است که به سایهی روی دیوار اعتراف میکند؛ سایهای که شبیه به جغد است.
شخصیت اصلی رمان «بوف کور»
راوی: در بخش اول جوانی است که روی قلمدان نقاشی میکند و در سودای زن اثیری است. در بخش دوم نویسندهای است که هم عاشق همسرش است و هم از او کینه دارد.
بوف به چه معنی است؟
در فرهنگ دهخدا آمده: «مرغی است که به نحوست معروف است و آن را کوف و بوم نیز گویند و به جغد مشهور است و بیشتر در ویرانه ها آشیانه کند.»
مفهوم عنوان کتاب
«بوف کور» اثری پیچیده و چندلایه است و در نتیجه دربردارندهی تفاسیر و مفاهیم متعدد است:
• «بوف کور» استعارهای از مرگ: میتوان بوف کور را در این اثر تجسم مرگ دانست که طی روایت حاضر مطلق است و کل آن را به تسخیر خود درآورده است.
• «بوف کور» نمادی است از حالت روحی ـ روانی راوی: تجسم کشمکشهای درونی، اضطراب، افسردگی و همینطور تقلای راوی برای یافتن معنا در دنیایی آشفته و بیمعنی و مفهوم.
• «بوف کور» در مقام منتقد جامعه: چون بوف کور جلوهای است از پلیدی و فسادی که راوی در اطرافش میبیند، میتوان این اثر را نوعی نقد به جامعهی ایران در دههی 1310 دانست.
• «بوف کور» به مثابه کندوکاو اگزیستانسیالیسم: پرداختن رمان به درونمایههایی مانند بیگانگی از جامعه، پوچی و جستجوی معنا، بازتابی است از ایدهها و فلسفهی اگزیستانسیالیستی.
با چه مضامینی در رمان «بوف کور» مواجه میشویم؟
• مرگ موضوع محوری رمان است، چراکه فکر و ذکر راوی داستان معشوق درگذشتهاش است.
• با توهمات سوررئال و خیالهای بدگمان راوی، مرز میان حقیقت و خیال کمرنگ میشود و رمان به این وسیله روی سیر نزولی راوی به جنون تمرکز میکند.
• بیگانگی از جامعه و انزوا یکی از موضوعاتی است که در رمان تکرار میشود.
• زندگی ذاتاً فاقد معنی است. سعی راوی برای یافتن هدف در دنیایی آشفته و بیمعنا، روایت او را پیش میبرد.
• پرداختن رمان به روند آفرینش هنری پرسشهایی دربارهی ارتباط میان هنر و واقعیت و نقش هنرمند در جامعه مطرح میکند.
تأثیر از ادبیات کهن فارسی
هدایت در این اثر پیوندهای عمیقی با فرهنگ عامه و ادبیات کهن فارسی ایجاد کرده است. تصویر «دختر اثیری» و «پیرمرد جوکی» را از افسانههای طوطینامه نوشتهی ضیاءالدین نخشبی وام گرفته است.
ترجمهها و عملکرد «بوف کور»
«بوف کور» اولین رمان ایرانی است که به انگلیسی ترجمه شد. اما ابتدا روژه لسکو طی جنگ جهانی دوم این اثر را به فرانسه ترجمه کرده که در 1953 منتشرش کرد و در محافل ادبی فرانسه مورد توجه قرار گرفت. بعد از آن دزموند پاتریک کوستلو این کتاب را به انگلیسی ترجمه و در 1957 به چاپ رساند. بعد از آن ایرج بشیری، نوید نوری و ساسان طباطبایی به ترتیب در سالهای 1974، 2011 و 2022 «بوف کور» را به انگلیسی برگرداندند. این کتاب اکنون در هفتاد کشور و به 50 زبان ترجمه شده است. بسیاری از هنرمندان این اثر را ستودهاند، از جمله آندره برتون، هنری میلر، رنه لالو، داریوش مهرجویی، جلال آلاحمد، نجف دریابندری.
نظر صادق هدایت دربارهی ترجمهی «بوف کور»
«...یک خاجپرست فرانسوی آمد زیر جلدم افتاد که بیا بوف کور را ترجمه کنم. گفتم من آن را نوشتهام برایم تمام شده دیگر به من مربوط نیست. هر کار میخواهی بکن... حالا افتاده به جان ناشرهای فرانسوی ایندر و آندر میزند هیچکدام حاضر نیستند چاپش کنند. ... زکّی! مگر ممکن است معلومات بنده را به زبان فرنگی چاپ بکنند؟... اگر خوب کرنش کردی، توی آدمها قبولت دارند وگرنه موجودات پست و عقبماندهی مدار چهل و هشت درجه را که نباید داخل آدم دانست...»
دیگر آثار صادق هدایت
• توپ مرواری
• سگ ولگرد
• سه قطره خون
• زنده به گور
• علویه خانم
• رهآورد هند (برگردان هفت متن پهلوی به فارسی)
• وغ وغ ساهاب
• ترانههای خیام
• اصفهان نصف جهان
• نیرنگستان
• حاجیآقا
• افسانهی آفرینش
• فواید گیاهخواری
ترجمههای صادق هدایت
مسخ و گروه محکومین از فرانتس کافکا، دیوار از ژان پل سارتر
اگر از این کتاب خوشتان آمد، این کتاب را هم پیشنهاد میکنیم
کتاب بیگانه، آلبر کامو، ترجمهی خشایار دیهیمی، نشر ماهی
حباب شیشه، سیلویا پلات، ترجمهی گلی امامی، انتشارات باغ نو
خشم و هیاهو، ویلیام فاکنر، ترجمهی بهمن شعلهور، انتشارات عملی فرهنگی
مسخ، فرانتس کافکا، ترجمهی فرزانه طاهری، نشر نیلوفر
مروری بر آنچه خواندیم
• «بوف کور» نوشتهی صادق هدایت از نخستین نثرهای داستانی ادبیات ایران در سدهی چهاردهم شمسی به شمار میرود.
• از نظر جلال آلاحمد، «بوف کور داستان کوتاه نیست، رمان هم نیست. محاکات است».
• در فرهنگ دهخدا آمده، بوف «مرغی است که به نحوست معروف است و آن را کوف و بوم نیز گویند و به جغد مشهور است و بیشتر در ویرانه ها آشیانه کند.»
• پرداختن رمان به روند آفرینش هنری پرسشهایی دربارهی ارتباط میان هنر و واقعیت و نقش هنرمند در جامعه مطرح میکند.
• هدایت در این اثر پیوندهای عمیقی با فرهنگ عامه و ادبیات کهن فارسی ایجاد کرده است. تصویر «دختر اثیری» و «پیرمرد جوکی» را از افسانههای طوطینامه نوشتهی ضیاءالدین نخشبی وام گرفته است.
• صادق هدایت را مهمترین و تأثیرگذارترین چهرهی ادبیات مدرن ایران میشناسند و عمدهی شهرتش به واسطهی نگارش «بوف کور» است.
یک جرعه از کتاب
خلاصه کتاب
درباره نویسنده
