دربارهی کتاب «خردم کن»
معرفی کتاب
رمان پادآرمانشهری «خردم کن» نوشتهی طاهره مافی در سال 2011 منتشر شد. جولیت فرارس دختر هفدهسالهای است که هر کس را لمس کند فوراً میمیرد. او اتفاقی کسی را کشته و حالا در زندان به سر میبرد. وقایع داستان در جهانی روی میدهد که تخریب محیطزیست و آشفتگیهای سیاسی ویرانش کرده است. جایی که رژیمی تمامیتخواه، معروف به سازمان احیا، حکومت را به دست گرفته است. «خردم کن» اولین کتاب از مجموعهای است به همین نام که سه رمان دیگر را دربرمیگیرد: «کشفم کن»، «ویرانم کن» و «رهایم کن».
«خردم کن» چطور نوشته شد؟
طاهره مافی در مصاحبههایی که داشته گفته است «خردم کن» را بعد از دورهای نوشت که دچار فلج قلم شده بود. او قصد داشته داستان شخصیتی را بنویسد که نمیتواند به دیگران دست بزند و اینکه این موضوع چه تأثیری بر روحیه و احساسات او خواهد گذاشت. مافی خودش را نویسندهای توصیف کرده که بدون طرح کلی شروع به نوشتن داستانش میکند. او اولین پیشنویس «خردم کن» را با استفاده از احساسات و تجربههای خودش برای خلق شخصیت جولیت، طی چند ماه تکمیل کرد.
شخصیت اصلی رمان «خردم کن»
جولیت فرارس: دختر هفدهسالهای که برای لمس اتفاقی پسربچهای و کشته شدن او، 264 روز است که در آسایشگاه زندانی است. جولیت شخصیتی پیچیده و چندلایه دارد و با عذاب وجدان، انزوا و میل شدید برای برقراری ارتباط با دیگران دست و پنجه نرم میکند.
شخصیتهای داستان
آدام کنت: همسلولی جولیت و معشوق او. آدام شخصیتی مهربان و دلسوز دارد.
وارنر: پسر رهبر سازمان احیا و رقیب جولیت است.
کنجی کیشیموتو: عضو گروه مقاومت که با جولیت دوست میشود و کمکش میکند قدرتهایش را توسعه بدهد.
جیمز: برادر کوچکتر آدام که سازمان احیا او را گروگان گرفته است.
کستل: رهبر گروه مقاومت علیه سازمان احیا.
«خردم کن» در کدام گونهی ادبی جای میگیرد؟
در درجهی اول رمان پادآرمانشهری برای نوجوانان است. ادبیات پادآرمانشهری که زیرژانر ادبیات علمی است به موضوعاتی مانند سرکوب، حکومت توتالیتر و نظارت اجتماعی در جامعهای در آینده میپردازد. در مورد «خردم کن» داستان در جهانی روی میدهد که تخریب محیط زیست و آشفتگی سیاسی به ظهور سازمان احیا منجر شده و حکومتی توتالیتر است که بر تمامی جنبههای زندگی مردم نظارت میکند. علاوه بر این، چون رابطهی جولیت و آدام بخش عمدهای از داستان «خردم کن» را تشکیل میدهد، بنابراین داستان عاشقانه هم محسوب میشود.
با چه مضامینی در رمان «خردم کن» مواجه میشویم؟
• رمان به بررسی عواقب قدرت مهارنشده و راه و روشهایی میپردازد که مقامات دولتی میتوانند از قدرتشان برای سرکوب و کنترل دیگران استفاده کنند.
• با جلو رفتن داستان، جولیت یاد میگیرد چگونه تواناییهای منحصربهفردش را بپذیرد و آنها را برای مبارزه با استقرار مجدد به کار بگیرد. این موضوع بر اهمیت پذیرش خود و نیروی مقاومت فردی دربرابر سرکوب تأکید میکند.
• توانایی دگرگونکنندهی عشق و ارتباط انسانی. نویسنده از طریق پرداختن به این موضوع، اهمیت همدردی و دلسوزی را در جهانی که به دنبال محروم کردن انسانها از خصایصشان و کنترل آنهاست، نشان میدهد.
• وقایع «خردم کن» در جهانی روی میدهد که تخریب محیطزیستی ویرانش کرده است. مافی با پیش کشیدن این موضوع، به مراقبت از محیط زیست و عواقب نادیده گرفتن زمین اشاره میکند.
• زمانی که جولیت تلاش میکند جایگاهش را در دنیایی پیدا کند که او را پس میزند و از او میترسد، با مسائل هویتی و تعلق داشتن درگیر میشود. این موضوع نشاندهندهی اهمیت داشتن هدف و ارتباط در جهانی است که سعی دارد افراد متفاوت را به حاشیه براند.
جوایز و عملکرد «خردم کن»
«خردم کن» جزو فهرست پرفروشترین کتابهای روزنامهی نیویورک تایمز بوده و به بیش از سی زبان ترجمه شده است. کمپانی فیلمسازی فاکس قرن بیستم اقتباس سینمایی این اثر را در دست تولید دارد.
مطبوعات دربارهی «خردم کن» چه گفتهاند؟
روزنامهی نیویورک تایمز این رمان را اثری «تازه و مهیج» در ژانر پادآرمانشهری معرفی کرده و مافی را برای سبک نوشتاری بینظیر و خلق شخصیت محوری زن داستان ستوده است.Publishers Weekly هم «خردم کن» را «به شدت خواندنی و به شدت تأثیرگذار» نامیده و به تصویر درآوردن شخصیتهای ملموس و روابط پیچیدهشان را تحسین کرده است.
دیگر آثار طاهره مافی
کشفم کن، ترجمهی شبنم سعادت، انتشارات کتاب مجازی
ویرانم کن، ترجمهی شبنم سعادت، انتشارات کتاب مجازی
رهایم کن، ترجمهی مینا قنواتی، انتشارات کتاب مجازی
ترجمهی فارسی این کتاب
خردم کن، ترجمهی شبنم سعادت، انتشارات پریان/ نشر کتاب مجازی
اگر از این کتاب خوشتان آمد، این را هم پیشنهاد میکنیم
ناهمتا، ورونیکا راث، ترجمهی محمدرضا قاسمی و امیرمهدی عاطفینیا
عطش مبارزه، سوزان کالینز، ترجمهی شبنم سعادت، انتشارات افراز
لونا، سرگذشت یک پادشاهی، مریسا مایر، ترجمهی مهنام عبادی، نشر هوپا
کتاب سنگدل، ترجمهی رباب پور عسگر، نشر هوپا
مروری بر آنچه خواندیم
• رمان پادآرمانشهری «خردم کن» نوشتهی طاهره مافی در سال 2011 منتشر شد. جولیت فرارس اتفاقی کسی را کشته و حالا در زندان به سر میبرد. وقایع داستان در جهانی روی میدهد که محیطزیست تخریب و آشفتگیهای سیاسی ویرانش کرده است.
• «خردم کن» اولین کتاب از مجموعهای است به همین نام که سه رمان دیگر را دربرمیگیرد: «کشفم کن»، «ویرانم کن» و «رهایم کن».
• طاهره مافی در مصاحبههایی که داشته گفته است «خردم کن» را بعد از دورهای نوشت که دچار فلج قلم شده بود. او قصد داشته داستان شخصیتی را بنویسد که نمیتواند به دیگران دست بزند و اینکه این موضوع چه تأثیری بر روحیه و احساسات او خواهد گذاشت.
• رمان «خردم کن» به بررسی عواقب قدرت مهارنشده و راه و روشهایی میپردازد که مقامات دولتی میتوانند از قدرتشان برای سرکوب و کنترل دیگران استفاده کنند.
• «خردم کن» جزو فهرست پرفروشترین کتابهای روزنامهی نیویورک تایمز بوده و به بیش از سی زبان ترجمه شده است. کمپانی فیلمسازی فاکس قرن بیستم اقتباس سینمایی این اثر را در دست تولید دارد.
یک جرعه از کتاب
خلاصه کتاب
روزی سازمان احیا، حکومتی که کل جهان را در چنگ خود دارد، به سراغ جولیت میآید. معلوم میشود آدام سرباز وارنر، سرفرمانده بخش 45 سازمان احیا است. خود وارنر پسر فرمانده عالی سازمان احیاست که به جولیت میگوید او را آزاد میکند، اما در عوض باید قبول کند ابزار شکنجهی سازمان احیا باشد و مخالفان حکومت را با لمس دستش سر جایشان بنشاند. وارنر میخواهد قدرت جولیت را ببیند، اما جولیت از لمس کردن یا صدمه زدن به او سر باز میزد. طی دورهای که جولیت در آسایشگاه به سر میبرد، رابطهای عاشقانه با آدام را شروع میکند. معلوم میشود آدام از قبل جولیت را میشناخته و عاشق او بوده و بدون اینکه به او صدمهای زده شود یا کشته شود، میتواند جولیت را لمس کند. آدام به جولیت کمک میکند از شر وارنر خلاص شود. ولی حین فرار دست وارنر به مچ پای جولیت برخورد میکند و معلوم میشود وارنر هم از لمس جولیت مصون است.
آدام و جولیت به جایی که جیمز، برادر ده سالهی آدام، زندگی میکند میروند. مراقبت از جیمز بر عهدهی افراد دیگری است و آدام باید با سربازها زندگی کند. سروکلهی کنجی کیشیموتو، یکی از همقطاران آدام، پیدا میشود و میگوید وارنر او را شکنجه داده تا محل پنهان شدن آدام و جولیت را به او لو بدهد. کنجی میگوید جای امنی را میشناسد و آنها میتوانند به آنجا فرار کنند. جولیت و آدام از کنجی و جیمز جدا میشوند، اما وارنر آنها را دستگیر میکند. وارنر به جولیت میگوید عاشقش است و جولیت از فرصت استفاده میکند تا اسلحهی وارنر را به چنگ بیاورد. او طوری به آدام شلیک میکند که آسیب جدی نبیند و بعد به سراغ آدام در کشتارخانه میرود و با همدیگر فرار میکنند.
در انتهای رمان معلوم میشود کنجی عضو گروه شورشی علیه سازمان احیا است. آدام، جولیت و جیمز به همدیگر میپیوندند و عضو گروه شورشی میشوند.
درباره نویسنده
