عالی‌ترین منبع تاریخ هنر
هنر در گذر زمان درباره‌ی چیست؟
هدف تاریخ هنر، یعنی آن چیزی که موضوع اصلی کتاب هنر در گذر زمان است، شناخت و ارزیابی هنر است، از هر زمان و مکانی که آمده و با هر دستی که ساخته شده باشد. عرصه‌ی فرهنگ، مثل صفحات کاغذی چنین کتابی، جایی است که دو مفهوم بزرگ هنر و تاریخ اینچنین تنگاتنگ در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. آثار هنری در زمان و مکانی خاص و به دست اشخاص خاصی پدید آمده‌اند و حتی اگر ما اطلاع دقیقی از آن‌ها نداشته باشیم، حس می‌کنیم که خود اثر به حیاتش ادامه می‌دهد و تا مدت‌های طولانی پس از روزگار خویش باقی می‌ماند.
زمان آفرینش هر اثر هنری، پیوندی استوار با سبک آن دارد و آثار یک دوره عموما سبکی واحد دارند. این پیش‌فرض اساسی تاریخ‌نگاری هنری است و گاردنر با توجه به این فرض کتاب بزرگش را نگاشته. فهرست مطالب کتاب اساسا بازتابی از رشته‌ای از دوره‌ها و زیردوره‌هایی است که به ترتیب تاریخی از پی هم می‌آیند. این توالی تاریخی دربرگیرنده‌ی توالی سبک‌های هنری می‌شود. گاردنر در کتابش تاریخ هنر را گزارشی از تغییر پویای سبک‌ها در مسیر زمان می‌داند.
گاردنر در کنار طبقه‌بندی زمانی آثار آن‌ها را بر اساس مکان آفرینش‌شان هم دسته‌بندی می کند و از تغییری که اقلیم‌ها و سرزمین‌ها بر سبک‌ها می‌گذارند می‌گوید.
در کنار زمان و مکان، بُعد دیگری هم در کار است آن هم خود هنرمند آفرینش‌گر است که گاردنر اثر اینان را در مفهوم مکتب‌های هنری بررسی می‌کند؛ چیزی که ماحصل آثار به‌هم نزدیک گروهی از هنرمندان شاخص است.
به عقیده‌ی گاردنر پژوهندگان تاریخ هنر برای بازشناسی آثار در بافت زمانی و مکانی پیدایش آن‌ها دقیق می‌شوند و علت‌های تغییر سبک‌ها را تا حد امکان درمی‌یابند و از طریق این روند پیوسته‌ی پژوهشی است که می‌توان استمرار و پیوستگی هنر گذشته با هنر زمان حال را دریافت. او امیدوار است تا خوانندگان پژوهش بزرگش، به این نکته برسند که درک گذشته بدون زمان حال میسر نمی‌شود و شناخت یکی از آن‌ها توسط ما به محض پیش آمدن تغییراتی در دیگری مدام دستخوش تغییر می‌شود.
مهمترین منبع تاریخ هنر
از زمان اولین انتشار کتاب در سال ۱۹۲۶، هنر در گذر زمان تبدیل به کتاب مورد علاقه و مراجعه‌ی چندین نسل از پژوهندگان، دانشجویان و خوانندگان عادی شد. نسل‌های متمادی به گستردگی و آگاهی‌بخش بودن آن پی بردند و هنوز که هنوز است مرجع اصلی مطالعه‌ی تاریخ هنر همین کتاب است.
اشتیاق، دانش و انسانیت خانم گاردنر به هنردوستان این امکان را داده تا با چگونه دیدن و نفوذ کردن در اسرار ظاهری بغرنج‌ترین دستاوردهای هنری آشنا شوند.
ساختار کتاب
هنر در گذر زمان به چهار بخش کلی تقسیم شده که هرکدام به بررسی دوره‌‌ای از تاریخ و منطقه‌هایی از جهان می‌پردازد. بخش اول بر روی دنیای کهن و هنر مصر، بین‌النهرین، یونان، روم و دیگر تمدن‌های کهن متمرکز است. این بخش از عصر دیرینه سنگی تا هنر بیزانس و اسلامی را در بر می‌گیرد. در بخش دوم سده‌های میانی و هنر رومانسک و گوتیک مورد بررسی قرار می‌گیرند. بخش سوم به رنسانس و هنر باروک در اروپا می‌پردازد و شرح مفصلی از تاثیر این دوره بر سراسر دنیا دارد. بخش چهارم هم به هنر مدرن و جنبش‌های هنری دو سده‌ی اخیر را مورد مطالعه قرار می‌دهد. در ویراست‌های بعدی کتاب بخش‌های پنجم و ششمی هم به این کتاب افزوده شده است. بخش پنجم به دنیای هنر غیراروپایی می‌پردازد و نگاه جزئی‌نگرتری به تاریخ هنر در ژاپن، چین، هند و آمریکا دارد. بخش ششم هم به اختصاص به هنر عکاسی دارد.
ایده‌ی اصلی کتاب
گاردنر برای اثر هنری سه بعد زمان، مکان و آفریننده را در نظر می‌گیرد و دسته‌بندی مطالبش را با اتکا به این سه بعد پیش می‌برد. او معتقد است که زمان عامل اصلی شکل‌گیری سبک‌هاست، مکان تنوع و تحول سبکی را رقم می‌زند و آفریننده‌های آثار مکاتب هنری را بنیان می‌گذارند.
در نظر گاردنر شناخت هنر قدیم و جدید بدون در نظر گرفتن دیگری و تاثیری که بر هم می‌گذارند غیرممکن است و خواننده را دعوت می‌کند به نگاهی همه‌جانبه به سرگذشت هنر در طول اعصار و در جای‌جای این کره‌ی خاکی.
منتقدان درباره ی هنر در گذر زمان چه می‌گویند؟
هنر در گذر زمان به‌خاطر نگاه عالمانه و همه‌جانبه‌ای که گاردنر در نگارش آن به کار برده مورد استقبال چشمگیری قرار گرفت. از این کتاب به عنوان منبع درسی در اکثر دانشگاه‌های معتبر دنیا استفاده می‌شود و کتاب‌ها و مقاله‌های بی‌شماری در بیان مطالب خود به آن استناد کرده‌اند.
• «گاردنر روایتی را ارائه می‌دهد که مانند رشته‌ای در سرتاسر متن به آن انسجام می بخشد.» - آمازون ریویو
• «منبعی عالی برای هر کسی که به مطالعه ی تاریخ هنر علاقمند است.» -گودریدز
• «دیباچه‌ای تمام‌عیار درباره‌ی هنر جهان» - هورست دلاکروا
طرفداران هنر در گذر زمان دیگر سراغ چه کتاب‌هایی بروند؟
• فلسفهٔ هنر، استیون دیویس، ترجمهی محمدرضا ابوالقاسمی، نی
• تاریخ هنر (از مجموعه‌ی فور دامیز)، جسی براینت، ترجمهی صفورا برومند، آوند دانش
• تاریخ هنر، ارنست گامبریچ، ترجمهی علی رامین، نی
• درآمدی تاریخی بر نظریه‌ی هنر، رابرت ویلیامز، ترجمهی نادره سادات‌سرکی و سارا زمانی، هرمس
• فرهنگ مختصر تصویری هنر، ترجمهی توکا ملکی، قدیانی
• نظریه برای تاریخ هنر، یائه امرلینگ، ترجمهی فریده آفرین، حرفه هنرمند
• تاریخ هنر، مریلین استاکستد، ترجمهی آناهیتا مقبلی و بهراد امین سلماسی، فخراکیا
• تاریخ هنر جهان، هورست وولدمار جنسن، ترجمهی محمدتقی فرامرزی، مازیار
• تاریخ مختصر اسطوره، کارن آرمسترانگ، ترجمهی عباس مخبر، مرکز
• فلسفهٔ تاریخ هنر، آرنولد هاوزر، ترجمهی محمدتقی فرامرزی، نگاه
و اگر به کتاب‌های تاریخی علاقه‌مندید کتاب تاریخ بی‌خردی را از دست ندهید.
هنر در گذر زمان را چه کسانی بخوانند؟
هنر در گذر زمان منبع اصلی تاریخ هنر است و به همین دلیل دانشجویان، اساتید و هنرمندان مخاطبان اصلی آنند. البته روایت شیرین و دقیق و روشن‌گر گاردنر باعث شده تا این کتاب برای هر کسی که به هنر، تاریخ و سیر اندیشه علاقمند باشد کتابی جذاب و مناسب باشد.
مروری بر آنچه خواندیم
• هنر در گذر زمان یکی از مهمترین منابع تحلیل تاریخی هنر است و نزدیک به یک قرن است که راهنمای اصلی هنردوستان و پژوهندگان تاریخ و هنر است.
• گاردنر در کتابش تاریخ هنر را گزارشی از تغییر پویای سبک‌ها در مسیر زمان می‌داند.
• از زمان اولین انتشار کتاب در سال ۱۹۲۶، هنر در گذر زمان تبدیل به کتاب مورد علاقه و مراجعه‌ی چندین نسل از پژوهندگان، دانشجویان و خوانندگان عادی شد. نسل‌های متمادی به گستردگی و آگاهی‌بخش بودن آن پی بردند و هنوز که هنوز است مرجع اصلی مطالعه‌ی تاریخ هنر همین کتاب است.
• هنر در گذر زمان به چهار بخش کلی تقسیم شده که هرکدام به بررسی دوره‌‌ای از تاریخ و منطقه‌هایی از جهان می‌پردازد.
• هنر در گذر زمان مشهورترین اثر گاردنر است و با گذشت نزدیک به یک قرن از انتشارش هنوز اصلی‌ترین مرجع بررسی تاریخ هنر است. کتاب گاردنر تا به امروز زیر نظر اساتید برجسته‌ی تاریخ هنر با ویراست‌های جدید منتشر می‌شود.
• هنر در گذر زمان در ایران توسط نشر نگاه با ترجمهی محمدتقی فرامرزی منتشر شده است. این کتاب در قطع رحلی با جلد سخت چاپ شده و ۸۵۰ صفحه دارد.
یک جرعه از کتاب
درباره نویسنده
هنر در گذر زمان مشهورترین اثر اوست و با گذشت نزدیک به یک قرن از انتشارش هنوز اصلی‌ترین مرجع بررسی تاریخ هنر است. کتاب گاردنر تا به امروز زیر نظر اساتید برجسته‌ی تاریخ هنر با ویراست‌های جدید منتشر می‌شود.
سوالات متداول
کتاب‌های مشابه
