در باب حکمت زندگی

این کتاب سه فصل اصلی اصلی دارد:
۱- آن‌چه هستیم: شخصیت آدمی به‌معنی تام که عبارت است از سلامت، نیرو، زیبایی، خصوصیات اخلاقی، هوش و تحصیلات.
۲- آن‌چه داریم: مالکیت و دارایی از هر نوع.
۳- آن‌چه می‌نماییم: این‌که در نظر دیگران چه هستیم و دیگران چه تصوری از ما دارند. این نکته را می‌توان در سه واژه خلاصه کرد : آبرو و مقام و شهرت.
شوپنهاور سپس ازره‌گذر این بخش‌بندیِ وجود انسان، به تبیین چندوچون کارهای او در این سه ساحت می‌پردازد و برای رسیدن او به سعادت، راه‌کارهایی پیش می‌نهد.
بخش درخشانی از شالوده‌ی نظری شوپنهاور در باب حکمت زندگی، به این دیدگاه جبرگرایانه‌اش درباره‌ی کار آدمی برمی‌گردد: انسان موجودی است که همواره میان دو قطب در نوسان است و آن دو عبارت است از رنج و ملال. رنج، دست‌وپایی است که آدمی برای رفع نیازهای مادی‌اش در این جهان می‌زند و سختی‌هایی را شامل می‌شود که او در این راه ناگزیر از تحمل‌شان است. ازسوی دیگر، وقتی انسان نیازهای مادی و جسمانی‌اش را برطرف می‌کند، دست‌خوشِ ملال و بی‌حوصلگی می‌شود. انسان همواره میان این دو قطب در کش‌مکش است و ظاهراً راهی جز این ندارد: «نگاهی کلی ما را متوجه می‌کند که دو دشمن سعادت انسان، یکی رنج و دیگری بی‌حوصلگی است. می‌توان گفت که به هر اندازه موفق شویم که از یکی از این دو دور شویم، به دیگری نزدیک‌تر می‌شویم؛ به‌طوری‌که زندگی ما واقعاً نوسانی است با شدت بیش‌وکم میان این دو. نیاز و محرومیت، رنج را ایجاد می‌کند؛ در مقابل، امنیت و رفاه، بی‌حوصلگی را. بنابراین، می‌بینیم که طبقات پایین جامعه به مبارزه‌ای مستمر علیه نیاز، یعنی رنج، و طبقه‌ی ثروت‌مند به مبارزه‌ای دائم و نومیدانه علیه بی‌حوصلگی مشغول‌اند.» البته شوپنهاور در جاهایی راه رهایی از این دو گرفتاری را پناه‌بردن به اندیشه و هنر و ادبیات می‌داند؛ اما به‌صراحت نمی‌گوید که این‌ها ضرورتاً چاره‌کننده‌ی قطعی ملال است. از گفته‌های او چنین برمی‌آید که نمی‌توان صددرصد و تمام‌وکمال از این دو معضل رهایی یافت. ازهمین‌رو، یأس‌زدگی شدید فلسفه‌ی او را به‌خوبی می‌توان دریافت. حکمت‌ها و اندرزهایی که او می‌دهد، تماماً به این ناگزیری و چاره‌ناپذیری دردناک انسان منتهی می‌شود و سرانجام، علاجی قطعی برای این درماندگی به‌دست داده نمی‌شود.